ရင္က်ပ္ပန္းနာ ဆိုလိုက္တာႏွင့္ ။

ဒီတစ္ေခါက္ မေကြး ျပန္ေရာက္ေတာ့ ပါေမာကၡ၊ ဌာနမွဴး အဆင့္မို႔ အလုပ္ပိုမ်ားလာသည္။ မိသားစုရိွရာ ရန္ကုန္သို႕ ခဏခဏ မျပန္ျဖစ္။ ရန္ကုန္က ေဆးခန္းကိုလည္း သူငယ္ခ်င္းႏွင့္ ထားခဲ့ရသည္။ အဲဒီ သူငယ္ခ်င္းက ဘြဲ႔အားလံုးနီးနီး ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ အတူတူ ရခဲ့ၿပီး အသက္ေတာင္ ၁၃ရက္တည္း ငယ္သည့္ တန္းတူအဆင့္ ဆရာဝန္ႀကီးပါ။ စိတ္ရွည္တဲ႔ ေနရာမွာ ကိုယ့္ထက္ သာေသးသည္။

ဟုိတစ္ေလာက ရန္ကုန္ ခဏျပန္ရင္း ေဆးခန္းတစ္ရက္ ျပန္ထိုင္ေတာ့ လူနာရွင္ မိဘတစ္ဦးက သူ႔ကေလး ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ေခ်ာင္းဆိုးတာ သူငယ္ခ်င္း ေဆးေပးတာ မေပ်ာက္ဟု ဆိုကာ ကၽြန္ေတာ့္ကို ျပန္လာျပသည္။ သူငယ္ခ်င္း တိုက္ထားသည့္ ေဆးကို ၾကည့္လိုက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း တုိက္ခ်င္သည့္ ေဆးပါပဲ။ ဘယ္ႏွရက္ တိုက္ၿပီးၿပီလဲဟု ေမးၾကည့္ေတာ့ အံ့ၾသစရာ။ လံုးဝ မတိုက္ရေသးပါတဲ့။ ဘာျဖစ္လို႔ မတိုက္တာလဲဟု ေမးေတာ့ ဆရာ့ သူငယ္ခ်င္းက ကၽြန္မကေလးကို ပန္းနာရိွတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဆးအျပင္းေတြ တိုက္တာကိုးဟု ေျဖသည္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း ရင္က်ပ္ ရိွတယ္လို႔ ေျပာဖူးတာပဲ။ အဲဒီေဆး တုိက္ဖူးတာပဲဟု စာအုပ္ကို ေနာက္ျပန္ လွန္ရွာၿပီး ေျပာေတာ့မွ အံ့ၾသရသည္။

အဂၤလိပ္စကားက Asthma ပန္းနာဟု ဘာသာျပန္ျပန္ ရင္က်ပ္ဟု ဘာသာျပန္ျပန္၊ ေလျပြန္ေလးေတြ က်ဥ္းက်ဥ္း သြား၍ ေခ်ာင္းဆိုးၿပီး ေမာေနတတ္သည္ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။

အဲသည္ နာမည္ကေလး တပ္ရံုႏွင့္ေတာ့ ျပဴးျပဴးျပာျပာ မျဖစ္သင့္ၾကဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္သည္။ ေဆးျပင္းသည္ ဆိုသည့္စကား ဘာမွ အဓိပၸာယ္ မရိွေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္ ခဏခဏ ေရးဖူးပါသည္။ ေဆးမတိုက္ဘဲ ထားေတာ့ ေရာဂါကေရာ အႏၱရာယ္ မရိွတာ က်ေနတာပဲ။

ကၽြန္ေတာ္က ျဖည့္ေျပာျပတတ္တာေလး တစ္ခုပါပဲ။

ဒီေရာဂါ ျဖစ္သည့္အခ်ိန္မွာ ေဆးေပးလည္း ခဏသာ ယခုတစ္ေခါက္သာ သက္သာမည္။ ျပန္ျဖစ္တတ္သည္။ ဘယ္ေလာက္ တစ္ခါ ျပန္ျဖစ္သည္ ဆိုတာက တစ္ေယာက္ႏွင့္ တစ္ေယာက္ မတူ။ တစ္ႏွစ္မွာ တစ္ခါေလာက္ ျဖစ္တတ္သည့္ ကေလးကေတာ့ ျဖစ္လာလွ်င္ ေဆးေသာက္ လံုေလာက္သည္။ တစ္လတစ္ခါ ျဖစ္ေနလွ်င္ေတာ့ ကာကြယ္ေဆးေတြ မွန္မွန္ရွဴဖို႔ လိုမည္။ လူႀကီး ရင္က်ပ္ေရာဂါႏွင့္ မတူတာကေတာ့ ကေလး ရင္က်ပ္ပန္းနာ ေဝဒနာရွင္ ထက္ဝက္ခန္႔က လူႀကီးဘဝအထိ ပါမသြား။ ႀကီးလွ်င္ ေပ်ာက္သြားမည္ဟု အဲသလို ေျပာျပလွ်င္ လက္ခံၾကတာမ်ားသည္။

ကဲ… ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္။

ေရးဖူးတာ မ်ားေနၿပီးသား သည္ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ ကေလးအေၾကာင္း မေျပာရေသးတာ တခ်ိဳ႕ေတာ့ ျဖည့္စြက္ ရေတာ့မည္ ထင္မိ၏။

ကေလးေတြဘာေၾကာင့္ ရင္ခဏခဏက်ပ္
အာဂႏၱဳ ေရာဂါေတြလည္း ရိွသည္။ တစ္ခါက်ပ္ၿပီး ေနာက္ျပန္မက်ပ္ေတာ့တာမ်ိဳး။ မ်ားေသာအားျဖင့္ အသက္ ႏွစ္ႏွစ္ေအာက္ စိန္တံုးႀကီးမ်ား အရြယ္မွာ ေတြ႔ရတတ္တယ္။

ခဏခဏ ျပန္က်ပ္ေနရင္ေတာ့ ပန္းနာရင္က်ပ္ကို စဥ္းစားရမည္။ ဒါမ်ိဳး မ်ိဳးရိုးလည္း လိုက္ေတာ့လိုက္သည္။ ကူးစက္ေရာဂါေတာ့ မဟုတ္။

ရင္က်ပ္သည့္ ကေလးကို က်ပ္ေစသည့္ အရာေတြကေတာ့
(၁) ဗိုင္းရပ္ပိုးဝင္ျခင္း
(၂) ဓာတ္မတည့္ျခင္း
(၃) ရာသီဥတု
(၄) ေလ့က်င့္ခန္းႏွင့္ (၅) စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

က်ပ္လာလွ်င္ ကေလးက ေခ်ာင္းဆုိးမည္။ ေမာမည္။ ရင္ဘတ္ေအာက္ႏွင့္ နံရိုးၾကားတို႔ ခ်ိဳင့္ဝင္ၿပီး အသက္ရွဴရမည္။ တစ္ခါတစ္ေလ တရႊီရႊီ အသံကို ၾကားရမည္။

ေမာတာ သိပ္ဆိုးလာလွ်င္ စကားတစ္ေၾကာင္းျပည့္ေအာင္ မနားဘဲ မေျပာႏိုင္ေတာ့။ အဲသည္အဆင့္က အေရးႀကီးသည္။

ရင္က်ပ္ပန္းနာမွန္း ဘယ္လိုသိ
တစ္ခါက်ပ္တိုင္းေတာ့ ရင္က်ပ္ပန္းနာဟု မသတ္မွတ္။ ေပးသည့္ ေဆးကေတာ့ အဲသည္ ရင္က်ပ္ပန္းနာ ေပ်ာက္ေဆးေတြ ပါပဲ။ အဲဒါေတြႏွင့္ သက္သာ၊ မသက္သာ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္။

ႏွစ္ခါက်ပ္လွ်င္ နည္းနည္း သတိထားေတာ့။ ေဆးကေတာ့ သည္ေဆးေတြပါပဲ။

သံုးခါက်ပ္လွ်င္၊ ၿပီးေတာ့ တစ္ျခား အေၾကာင္းရင္း ရွာမရလွ်င္ေတာ့ ဆရာဝန္က ရင္က်ပ္ပန္းနာဟု သတ္မွတ္ေတာ့မည္။ ဘာမွမလိုပါ။ နားၾကပ္ တစ္ေခ်ာင္းႏွင့္ သတ္မွတ္ႏိုင္ပါသည္။

ဆရာဝန္ကိုလည္း စိတ္မဆိုးပါႏွင့္။ ကု၍ မေပ်ာက္ေသာ ေရာဂါႀကီးဟု ေျပာတာမဟုတ္ပါ။ ႀကီးလာလွ်င္ ေပ်ာက္မွာပါ။ သို႔ေသာ္ ႀကီးလာလွ်င္ ေပ်ာက္မေပ်ာက္က ငယ္စဥ္မွာ ထိေရာက္ေသာ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား ေစာေစာစီးစီး လုပ္လာခဲ့ပါသလား၊ မလုပ္ခဲ့ဖူးလား အေပၚမွာ တည္မွီ ေနပါသည္။ ဒါေၾကာင့္ ေစာေစာ စကုခ်င္လို႔ သတ္မွတ္တာပါ။

တန္ေဆးလြန္ေဘးတဲ့။
ကုသမႈကလည္း ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတာ့ ရိွတာအမွန္ပင္။ သို႔ေသာ္ ေရာဂါကလည္း လႊတ္ထားလို႔မရ။ သည္ေတာ့ လူနာကို မွန္မွန္ ျပန္ေခၚၾကည့္၍ ေဆးကိုလုိတိုး ပိုေလွ်ာ့ ခ်ိန္ဆရသည္။ အဲဒါကို step-up နဲ႔ step-down လုပ္သည္ဟု ေခၚသည္။

ဘယ္လို ကုသမွာလဲ
ေဆးက ႏွစ္မ်ိဳး၊ ႏွစ္အုပ္စု ရိွသည္။

ျဖစ္လာလွ်င္ ရင္က်ပ္လွ်င္ ေပးထားေသာ ေဆးအမ်ိဳးအစားႏွင့္ မက်ပ္ေအာင္ ႀကိဳတင္၍ ေပးထားေသာ ကာကြယ္ေဆး အမ်ိဳးအစားတို႔ျဖစ္သည္။

က်ပ္လာလွ်င္ေပးေသာ ေဆးမ်ားကို ေသာက္ေဆးလည္း တိုက္၍ ရသည္။ ရွဴေဆးလည္း ရိွသည္။ ရွဴေဆးက ပိုေကာင္းသည္။ ရွဴေဆးက ပိုေကာင္း၍ ပိုေဘးကင္းသည္။ သို႔ေသာ္ ေစ်းပိုႀကီးသည္။ ကေလးအငယ္မ်ားတြင္ မရွဴတတ္မွာ စိုး၍ အလယ္က ပလတ္စတစ္ ေျပာင္းတစ္ခု ခံရေသးသည္။ အဲသည္ေျပာင္းက ပုိ၍ ေစ်းႀကီးေသးသည္။ ၿပီးေတာ့ စနစ္တက် ရွဴတတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးရသည္။ သိပ္က်ပ္သည့္ အခ်ိန္မွာေတာ့ Nebulizer ေခၚ ေရေႏြးေငြ႔ စက္ငယ္ျဖင့္ မႈတ္ေပးရသည္။ ထိေရာက္မႈအား ေကာင္းေသာ္လည္း ေဆးပမာဏက ရွဴေဆး ရိုးရိုးထက္ ၁၀ဆ ခန္႔မ်ားသည္။ နည္းနည္း က်ပ္ရံုမွ်ျဖင့္ေတာ့ မသံုးသင့္။

ကာကြယ္ေဆးေတြကေတာ့ ရွဴေဆးခ်ည္း သက္သက္ လိုပါပဲ။ ဟုိတုန္းက Ketasma ေခၚ ေသာက္ေဆးတစ္မ်ိဳး ေပၚဖူးသည္။ အႏၲရာယ္ သိပ္မရိွသျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ယခုထက္ထိ သံုးေနၾကတုန္းပါပဲ။ Montelukast ကေတာ့ ယခုမွေပၚလာသည္။ ႏုိင္ငံျခားမွာေတာ့ လက္ခံၾကၿပီ။ သည္မွာေတာ့ ယခုမွ စမ္းသပ္ဆဲ ျဖစ္သည္။

ခဏခဏမက်ပ္ေအာင္
ေဆးႏွင့္ ကာကြယ္ရတာ မ်ားမွာစုိးလွ်င္ က်ပ္ေစသည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားကို ေရွာင္ရမည္။ ဒါကလည္း အျမဲေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ႏိုင္သေလာက္ေတာ့ လုပ္သင့္သည္။

(က) ဓာတ္မတည့္ျခင္း နည္းေစဖို႔
ဖုန္မႈန္႔၊ ဝတ္မႈန္၊ ပန္းမႈန္ ေလထဲမွာ မ်ားသည့္ အခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ ျပတင္းတံခါးမ်ား ပိတ္ထးပါ။ ေၾကာင္ေတြ၊ ေခြးေတြ ကေလး အနားမွာ မထားပါႏွင့္။ အိမ္ထဲမွာ ျမင္ရေသာ၊ မျမင္ႏိုင္ေသာ ပိုးမႊား၊ မိႈအစရိွသည့္တို႔ အားလံုး ကင္းစင္ေအာင္ ရွင္းလင္းထားပါ။

(ခ) ဗိုင္းရပ္ပိုးမဝင္ေစဖို႔
ကေလး၊ လူႀကီးအားလံုး လက္မွန္မွန္ေဆးပါ။ တုပ္ေကြးအျဖစ္ မ်ားေနခ်ိန္တြင္ လူထူထူရိွရာ ေခၚမသြားပါႏွင့္။

(ဂ) ေလ့က်င့္ခန္း
ေလ့က်င့္ခန္း ျပင္းျပင္းထန္ထန္ လုပ္မိပါက က်ပ္တတ္ေသာ ကေလးမ်ိဳး ရိွပါသည္။ ထိုကေလးမ်ားအတြက္ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ခါနီး ႀကိဳေပးရေသာ ေဆးတခ်ိဳ႕လည္း ရိွပါသည္။ ရွာ၍ ေဆာင္ထားပါ။

(ဃ) အိမ္တြင္းက အေငြ႕တခ်ိဳ႕
စီးကရက္ မီးခိုးက ပိုဆိုးပါသည္။

လူႀကီးက ကေလးအနားမွာ မေသာက္ေတာင္ ေသာက္တတ္သည့္ လူႀကီးကိုယ္မွာ စြဲေနသည့္ အေငြ႕ေၾကာင့္ ကေလးက မၾကာခဏ ရင္က်ပ္တတ္ရံုသာမက နားျပည္ပါ ယိုတတ္သည္။ ကေလး ရိွလွ်င္ေတာ့ ထိုကေလး ရင္က်ပ္ပန္းနာ ရိွရိွမရိွရိွ ေဆးလိပ္ ျဖတ္ပစ္သင့္ပါသည္။ ဆက္ေသာက္ေနေသာ မိဘကို ဘာအမည္ တပ္၍ ဆူပူ ႀကိမ္းေမာင္းရမွန္း ကၽြန္ေတာ္ စဥ္းစား၍ပင္ မရပါ။ ေရေမႊး၊ ေပါင္ဒါႏွင့္ ငါးေၾကာ္သည့္ အနံ႕မ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါေသးသည္။

(င) အေကာင္ပေလာင္ေတြ
ပိုးဟပ္ကို ရင္က်ပ္ေရာဂါ၏ နံပါတ္တစ္ တရားခံဟု ေတြ႔ထားၾကသည့္ သုေတသနေတြလည္း ရိွသည္။ ပိုးဟပ္ကက်သည့္ သြားရည္ႏွင့္ မစင္ကုိ မတည့္သူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားသည္။

House dust mite ဟုေခၚေသာ သာမန္မ်က္စိႏွင့္ မျမင္ရသည့္ အင္းဆက္ တစ္မ်ိဳးကလည္း ေတာ္ေတာ္ဆိုးသည္။ သူက လူ႔အေရျပားက ထြက္က်သည့္ အစအနေလးမ်ားကို စား၍ ေနတတ္သည့္ အေကာင္တစ္မ်ိဳးပါ။ အိပ္ရာခင္း၊ ခန္းဆီး၊ ေကာ္ေဇာ၊ ေမြးပြရုပ္ အစရွိသည္တို႔မွာ ေနတတ္ပါသည္။

(စ) မိႈ
စြတ္စို ထုိင္းမိႈင္းသည့္ အိမ္တြင္း၊ အိမ္ျပင္ ေနရာမ်ားတြင္ ရိွေနတတ္ေသာ မိႈမ်ားသည္လည္း ရင္က်ပ္ေစပါသည္။

(ဆ) တိရစၧာန္
ေခြးေတြ ေၾကာင္ေတြေၾကာင့္ ရင္က်ပ္တတ္ေသာ ကေလးေတြလည္း ရိွပါသည္။

ေကာင္းတာကေတာ့ ေအာက္က အခ်က္ေလးေတြကို လိုက္နာပါ။
၁။ ထမင္းစားခန္းနဲ႔ မီးဖိုေခ်ာင္မွာပဲ အစားအစာ စားၾကပါ။
၂။ ေရခဲေသတၱာထဲ ထည့္ရန္ မလိုေသာ အစားစာမ်ားကို လံုျခံဳ တင္းၾကပ္စြာ ဖံုးအုပ္ထားပါ။
၃။ အမိႈက္ေန႔စဥ္စြန္႔ပစ္ပါ။
၄။ စားပြဲ၊ ဗီရို၊ ေကာင္တာမ်ား မွန္မွန္သန္႔စင္ပါ။
၅။ နံရံ အက္ေၾကာင္း ကြဲေၾကာင္းမ်ား မွန္မွန္ျပဳျပင္ပါ။
၆။ သစ္သား ၾကမ္းျပင္မ်ားကို အဝတ္စိုျဖင့္ မွန္မွန္သုတ္ပါ။ (ပိုးသတ္ေဆးအခ်ိဳ႕ တည့္ႏိုင္ပါသည္။)
၇။ ဖုန္မႈန္႔မ်ား အဝတ္စိုျဖင့္ မွန္မွန္သုတ္ပါ။
၈။ ေကာ္ေဇာကို ဖုန္စုပ္စက္ျဖင့္ မွန္မွန္စုပ္ေပးပါ။ မလုပ္ႏိုင္လွ်င္ ေကာ္ေဇာ မထားပါႏွင့္။
၉။ အိပ္ရာခင္း၊ ေခါင္းအံုးစြပ္၊ ေစာင္မ်ား မွန္မွန္ျပဳတ္ေလွ်ာ္ပါ။
၁၀။ အမႈန္ ခိုေအာင္းႏိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ား ရွင္းပစ္ပါ။ (ေမြးပြအရုပ္၊ ဆုတံဆိပ္… စသည္) ေရေဆး၍ ရေသာ အရုပ္မ်ားသာ ဝယ္ေပး၍ မွန္မွန္ ေဆးေၾကာပါ။
၁၁။ အိမ္ကို တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေျခာက္ေသြ႔ေစပါ။(ေနေရာင္ ဝင္ပါေစ)
၁၂။ ေဆးလိပ္ မေသာက္ပါႏွင့္။ (မိဘ ေဆးလိပ္ေသာက္လွ်င္ ရင္က်ပ္ မျဖစ္ေသးေသာ ကေလးပင္လွ်င္ ရင္က်ပ္ပန္းနာ ျဖစ္ရန္ အခြင့္အလမ္း ႏွစ္ဆ ရိွပါသည္)
၁၃။ တိရစၧာန္မ်ားႏွင့္ ကေလး တစ္ေနရာတည္း မေနရပါ။ တစ္လွည့္စီလည္း မေနရပါ။ ကေလးေနေနက် ေနရာကို တိရစၧာန္မလာေစရပါ။
၁၄။ ႏိုင္ငံျခားမွာေတာ့ အမႈန္အမႊား မကပ္ႏိုင္ေအာင္ ဖံုးအုပ္ ကာကြယ္ေသာ အစြပ္မ်ား၊ ရင္က်ပ္ပန္းနာ ေရာဂါသည္ ကေလးရိွေသာ အိမ္မ်ားအတြက္ သီးျခား ဒီဇိုင္းလုပ္ ထုတ္လုပ္သည္ဟု ၾကားဖူးသည္။ ဒီမွာေတာ့ မေတြ႕ေသးပါ။

စိန္တုံးႀကီးတို႔ ရင္က်ပ္ပန္းနာေဘး ကင္းေဝးၾကပါေစ။

ေဒါက္တာရဲ(ကေလးအထူးကုဆရာဝန္)

Credit To : perfectmagazine

Posted in: Dr.ရဲၿမင့္ေက်ာ္ ။